บานไม่รู้โรย

บานไม่รู้โรย

Gomphrena globosa (Amaranthaceae),Globe Amaranth, Bachelor’s Buttons.

บานไม่รู้โรย เป็นไม้ล้มลุกพุ่มเตี้ยสูงประมาณ 2 ฟุต ลำต้น กิ่ง ก้านและใบมีขนละเอียดอ่อนนุ่ม ใบออกเป็นคู่ตรงกันข้ามสลับกันไปตามข้อต้น ใบยาวรี ปลายใบอาจแหลมหรือมน ริมใบเรียบ ดอกมีกลีบแข็งสั้นรวมกันเป็นพุ่มกลมเล็ก ๆ โตราวครึ่งนิ้วถึงหนึ่งนิ้ว มีหลายสีเช่นสีแดง สีชมพู สีขาวก้านดอกยาว ช่อดอกหนึ่งมีดอก 2-4 ดอก ดอกเริ่มแรก (Primary) ใหญ่กว่าดอกรองลงมาในก้านช่อเดียวกัน

ถิ่นกำเนิดดั้งเดิมของบานไม่รู้โรยอยู่ในอเมริกาใต้และอเมริกากลาง ในเมืองไทยบานไม่รู้โรยมีชื่อเรียกต่างกันออกไปตามท้องถิ่นอีกคือ ทางเหนือเรียกกะล่อม หรือตะล่อม ทางใต้เรียกดอกสามเดือน

บานไม่รู้โรยเป็นไม้กลางแจ้งชอบแสงแดดจัด ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดที่เกิดจากดอกแก่หว่านลงในดินที่มีความชื้นก็สามารถเจริญเติบโตได้ไม่เลือกที่ ต้นใดให้ดอกสีอะไรอาจสังเกตได้จากลำต้นและกิ่งก้าน ถ้าสีเขียวอ่อนหรือขาวดอกจะเป็นสีขาว ถ้าลำต้นกิ่งก้านสีชมพู ดอกมักสีแดงหรือสีชมพู

มีผู้นิยมปลูกบานไม่รู้โรยเป็นไม้ประดับกันมาก โดยปลูกเป็นแปลงดอกไม้ริมถนนภายในบ้านหรือขอบสนาม หรือปลูกเป็นไม้ในสวนหิน เมื่อปลูกใหม่ ๆ ต้นอาจไม่เป็นพุ่ม ควรเด็ดยอดทิ้งเพื่อให้แตกยอดเป็นพุ่ม ดอกบานไม่รู้โรยมีการซื้อขายกันในตลาดต้นไม้เพื่อนำไปจัดดอกไม้พุ่มหรือในพานยิ่งกว่าจะใช้ปักแจกัน นอกจากนี้บานไม่รู้โรยยังมีสรรพคุณในทางสมุนไพรด้วย ต้นชนิดดอกขาวมีรสขื่นเล็กน้อยใช้เป็นยางขับปัสสาวะ แก้หนองใน ขับระดูขาวแก้กษัย แก้กามโรค